การศึกษา

การที่มนุษย์จะเป็นตัวแทนของพระองค์ได้นั้น มนุษย์จำเป็นต้องมีความรู้และความสามารถ ดังนั้นอัลลอฮ์ ตะอาลา จึงสอนนามต่างๆ ให้แก่อาดัม ซึ่งหมายถึงอัลลอฮ์ ตะอาลา ได้ประทานความรู้นั้นแก่มนุษย์ผู้เป็นลูกหลานของอาดัมด้วยเช่นกัน ด้วยความรู้ของอัลลอฮ์ ตะอาลา ที่อาดัมได้รับนี้เอง อัลลอฮ์ ตะอาลา ทรงให้เกียรติแก่มนุษย์จนถึงกับพระองค์ได้ทรงบัญชาให้ทุกสรรพสิ่งยอมสยบนบนอบต่ออาดัม

อิสลามถือว่าความสำเร็จทางการศึกษาและหน้าที่การงานเป็นความสำเร็จส่วนหนึ่งของชีวิตเท่านั้น แต่ชีวิตของมนุษย์ยังไม่จบลงตรงความตาย และโลกนี้ไม่ใช่โลกสุดท้ายของชีวิต โลกหน้าต่างหากคือโลกที่แท้จริงและถาวร ดังนั้น ในฐานะที่มนุษย์มีชีวิตทางโลกวัตถุและโลกแห่งวิญญาณ มนุษย์จะต้องได้รับความสำเร็จทั้งสองโลก

นักปราชญ์มุสลิมได้เห็นพ้องต้องกันเป็นเอกฉันท์แล้วว่า การอบรมทางศีลธรรมเป็นความจำเป็นของการศึกษาแห่งอิสลาม และการขัดเกลาบุลิกลักษณะเป็นเป้าหมายที่ถูกต้องแท้จริง นี่มิได้หมายความว่าเรามิได้ให้ความสำคัญทางร่างกาย ทางด้านจิตใจ ทางด้านวิชาการและทางด้านปฏิบัติ แต่เรากำลังพูดถึงการศึกษาทางด้านศีลธรรมเช่นเดียวกับที่เราจะพูดถึงการศึกษาทางด้านอื่นทุกๆ ด้าน เด็กต้องการความแข็งแกร่งทางด้านสติปัญญาและร่างกาย การเรียนรู้ การปฏิบัติ และการอบรมบุคลิกลักษณะ ความรู้สึก ตลอดจนกระทั่งรสนิยม

การศึกษาเป็นกระบวนการพัฒนาเพื่อนำมาซึ่งการเปลี่ยนแปลงในตัวบุคคลไปสู่คุณลักษณะที่พึงประสงค์กระบวนการดังกล่าวนี้เกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา นับตั้งแต่มนุษย์ลืมตามาดูโลกจนกระทั่งเสียชีวิต มีทั้งรูปแบบที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ โดยผลผลิตที่ได้จะส่งผลกระทบเป็นลูกโซ่ จากตนเอง สู่ครอบครัว ชุมชน ประเทศ และโลก การที่สังคมหนึ่งๆ มีความเจริญและพัฒนา ประชาชนอยู่ดีมีสุข ย่อมสะท้อนถึงความสำเร็จในการจัดการศึกษาเพื่อผลิตพลเมืองที่มีคุณภาพ และเป็นสมาชิกที่ดีของสังคม

ในบริบทของการบริหารและการจัดการการศึกษาอิสลามนั้น การนิเทศการศึกษาถือเป็นเครื่องมือที่สำคัญของผู้บริหาร ต่อการพัฒนางานวิชาการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการจัดการเรียนการสอนเพื่อให้มีคุณภาพ อันจะนำสถานศึกษาไปสู่ความเป็นเลิศ

ในมุมมองของอิสลาม ครูมีความสำคัญอย่างยิ่งในกระบวนการถ่ายทอดความรู้และคุณธรรมให้แก่เยาวชนและประชาชนทั่วไป ตำแหน่งของครูในทัศนะของอิสลามไม่ได้จำกัดเพียงการเป็นผู้สอนความรู้ทางวิชาการเท่านั้น แต่ยังเป็นผู้ที่มีหน้าที่ในการปลูกฝังจริยธรรมและคุณธรรมตามหลักศาสนา โดยครูเป็นเสมือนแสงสว่างที่ชี้นำให้ผู้เรียนดำเนินชีวิตอย่างถูกต้องตามแนวทางของอัลลอฮ์ ตะอาลา